Sen - ciekawostki

Problemów ze snem doświadcza w swoim życiu większość ludzi. Przyczyny mogą być różne. Nie mały wpływ na efektywność snu ma wiek. Starsze osoby pomimo tego, iż więcej czasu spędzają w łóżku, to śpią znacznie krócej i zdecydowanie trudniej jest im wejść w fazę snu głębokiego. Również częste wybudzanie ze snu jest bardziej charakterystyczne dla wieku dojrzałego niż dziecięcego. Starsze osoby mają też większe problemy z ponownym zaśnięciem. Nieprzespane noce mogą być również efektem hałasu, stresów, zmartwień, zmiany strefy czasowej, pracą zmianową, ale także, i o czym często zapominamy, problemów zdrowotnych.



[caption id="attachment_172" align="alignright" width="300" caption="Brak snu wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie."]
[/caption]

1. W różnym okresie życia człowiek potrzebuje większej, bądź mniejszej ilości snu. I tak niemowlęta śpią 16 godzin na dobę, dwulatkowie 12, a dorośli przeciętnie 7-8 godzin na dobę. Oznacza to, że w przybliżeniu aż 1/3 trzecią życia człowiek przesypia. Podczas snu obniża się przemiana materii, wrażliwość na niektóre bodźce, zwalnia się aktywność ruchowa, maleje częstość skurczów serca i oddechów. Mięśnie oraz niektóre obszary mózgu odpoczywają i gromadzą energię, a inne narządy aktywnie pracują, wydzielając na przykład hormon wzrostu.

2. Często słyszy się, że starzy ludzie potrzebują mniej snu niż młodzi. Jest to błędna opinia. Wprawdzie seniorzy śpią w nocy mniej niż młodzi ludzie i wstają wcześniej, lecz potrzeba snu w wieku dorosłym raczej się nie zmienia. Ludzie starsi częściej cierpią na problemy z zasypianiem i przesypianiem oraz częściej ucinają sobie drzemkę po południu.

3. Prawidłowy sen składa się z cyklu pięciu następujących po sobie faz. Każda z nich trwa od 90 do 120 minut. Chwilę po tym, jak kładziemy się spać, pojawiają się mózgowe fale alfa świadczące o osiągnięciu stanu relaksacji.

• Faza I nazywana również półsnem jest stanem przejściowym pomiędzy jawą, a snem. Zazwyczaj trwa od 5 do 10 minut. Podczas tego etapu oddech staje się wolny i regularny, obniża się częstość skurczów serca, a gałki oczne wykazują powolne ruchy.


• Faza II to etap przejściowy ze snu płytkiego do głębokiego. Ruchy gałek ocznych zanikają, ciało i mięśnie relaksują się. Pojawiają się nieznaczne ruchy ciała.


• Faza III i IV określana jest mianem snu głębokiego. To najdłuższa, bo prawie godzinna faza snu. Charakterystyczne dlaniej są wolne fale nazywane falami delta. Im jest ich więcej, tym głębiej śpimy i tym trudniej nas obudzić. Człowiek zerwany wówczas ze snu nie wie, na jakim jest świecie. Psychiatrzy nazywają to upojeniem przysennym i uznają za stan zniesionej poczytalności.


• Faza V to etap snu szybkiego, zwana też fazą REM /ang. Repig Eye Movement/. Na tym etapie snu występuje wysoka aktywność mózgu, oddech jest nieregularny, wzrasta częstość skurczów serca. To właśnie w tym cyklu pojawiają się marzenia senne.


• W ciągu nocy sen kilkakrotnie wypłyca się z głębszych faz i przechodzi do fazy pierwszej.

4. Zegar fizjologiczny człowieka nie jest wyodrębnionym przypadkiem, ale jest charakterystyczny dla wszystkich aktywnych za dnia ssaków. Stawia się hipotezę, że zegar ten ewoluował wraz z potrzebą umożliwienia zwierzętom wystarczającej liczby godzin niezakłóconego i spokojnego snu, a także aby ochronić je przed drapieżnikami żerującymi i polującymi w nocy. Pomimo dużego postępu w neurobiologii przyczyny, dla których mózg cyklicznie zapada w sen pozostają zagadką.

5. Polacy śpią najkrócej spośród wszystkich mieszkańców Europy, bo średnio zaledwie sześć godzin. Podobnie Estończycy i Szwedzi (około 7 godzin). Pozostali Europejczycy sypiają średnio po osiem, dziewięć godzin dziennie. Może to mieć związek z gorszym stanem zdrowia Polaków, częstością występowania zaburzeń psychicznych (depresji) czy ryzykiem zawału serca. Większość Polaków nie wie ponadto, że problemy ze snem można łatwo i skutecznie leczyć (lekarze medycyny stylu życia, psychiatrzy, gabinety medycyny estetycznej i anti-ageing). Gdy nie pomoże wsparcie i ustawienie dobrych nawyków - dostępne są metody operacyjne.

6. Nie ma 100% pewności, że zwierzęta potrafią śnić. Tym niemniej badania wykazały, że wszystkie ssaki wchodzą w stan REM (czyli tzw. „sen płytki”, w którym to najczęściej pojawiają się senne marzenia). Wiele z obserwowanych zwierząt gwałtownie się wtedy budziło, co zostało odczytane jako reakcja obronna na nieprzyjemne sny. Ponadto niektóre gatunki ptaków śpiewają przez sen, a każdy właściciel psa nieraz widział swojego pupila goniącego przez sen swą wyimaginowaną ofiarę.

7. Wygląda na to, że palacze marihuany rzadziej mają sny niż "trawkowi abstynenci". Okazuje się, że zawarte w zielonym krzaczku THC ma duży wpływ na skrócenie wspomnianego powyżej stanu REM. Średnia długość naszych snów wynosi zaledwie 23 sekundy. Większość z nich błyskawicznie zapominamy.

8. Sny epickie – takim określeniem zwykło się nazywać bardzo realne marzenia senne, które jesteśmy w stanie zapamiętać na całe lata. Co więcej, bywa że ten rodzaj snu ma złożoną „fabułę”. Niekiedy jesteśmy nawet w stanie śnić we własnym śnie... Syndrom Śpiącej Królewny to wcale nie typowa dla studentów choroba, której przyczyną jest nadmierna ilość alkoholu wypitego przed zaśnięciem. To bardzo rzadkie schorzenie (odnotowano je jedynie u 500 osób na całym świecie), które charakteryzuje się tym, że osoba idąca spać może pozostać w objęciach Morfeusza przez kilka nawet tygodni. To przedziwne zjawisko jest w dalszym ciągu zagadką dla lekarzy. Dużo wskazuje na to, że takie schorzenie jest związane ze złym funkcjonowaniem pewnej części mózgu.

9. Mózg stanowi jedynie 2% masy ludzkiego ciała. Jest on jednak prawdopodobnie najmniej ekonomiczną częścią człowieka. Zużywa aż 20% tlenu, który trafia do naszego krwiobiegu. Mózg człowieka pracuje zdecydowanie aktywniej podczas naszego snu.

10. Kiedy wstajesz rano jesteś o ok. 1cm wyższy niż w momencie kiedy kładziesz się spać. To wynik dużego ciężaru ciała przygniatającego chrząstki wypełniające przestrzeń pomiędzy naszymi kośćmi.

11. Po dziś dzień naukowcy spierają się, jaką funkcję ziewanie spełnia w życiu człowieka. Obecnie popularnością cieszy się teoria, że ziewanie jest ewolucyjną pozostałością, służącą do określania przez jedną osobę rytmu spania całej grupy. Gdy ziewa jeden z członków grupy, pozostali zaczynają go też naśladować i kładą się wreszcie spać.

12. Ludzie, którzy stracili wzrok po urodzeniu, mogą "widzieć" obrazy w swoich snach. Sny tych, którzy urodzili się bez tego zmysłu, pozbawione są obrazów, ale pełne są innych bodźców – dźwięku, zapachu, dotyku czy emocji.

13. Zastanawiającym jest fakt, że 12% ludzi śni wyłącznie w kolorze czarno-białym. U ludzi występują także pewne standardowe motywy senne, jak przeżycia szkolne, pościg, bieg w miejscu, doświadczenia seksualne, spadanie, spóźnianie się, śmierć znanej osoby, wypadanie zębów, latanie, oblewanie egzaminu czy wypadek samochodowy. Nie wiadomo jednak, czy widzenie snu w czarno-białych kolorach wpływa jakoś na intensywność odczuwanych przy nich emocji.

14. Ludzie którzy rzucili palenie zgłaszali, że ich sny stały się bardziej wyraziste. Journal od Abnormal Psychology – dziennik wydawany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne podał, że wśród 293 badanych abstynentów tytoniu (od 1 do 4 tygodni), 33% odnotowało przynajmniej jeden sen dotyczący palenia. W większości tych przypadków podmiot badań przyłapywał siebie na paleniu papierosa, odczuwając przy tym silne negatywne emocje, jak panikę i poczucie winy. W 97% przypadków badani nie mieli takich snów przed pozbyciem się nałogu, a same sny określali jako dużo bardziej wyraziste od pozostałych.

15. Niektóre osoby w czasie snu mogą chrapać całkiem głośno - powodując furię u swoich partnerów. Zdarza się, że głośne chrapanie przekracza poziom... 100dB (to prawie tak głośno jak młot pnematyczny). Rekord podobno należy do niejakiej Brytyjki (60-letniej Jenny Chapman). Zarejestrowano, że chrapie z głośnością 111,6dB.

Źródło: Internet